Verontreinigende stoffen in onze glazen: Europese wijnen verontreinigd met PFAS

Wat zijn PFAS precies?

Achter deze nogal barbaarse naam (voor "per- en polyfluoralkylverbindingen") gaan enkele zeer resistente chemische verbindingen schuil die al sinds de jaren 1950 in de industrie worden gebruikt. Ze worden gebruikt om materialen antiaanbak, waterdicht of hittebestendig te maken. Je vindt ze in braadpannen, technische kleding, verpakkingen... maar ook in bepaalde pesticiden.

Het probleem? Deze stoffen worden bijna nooit afgebroken. Vandaar hun bijnaam "eeuwige vervuilers". Eenmaal in het milieu, dringen ze overal binnen: water, bodem, planten... en dus ook ons voedsel.

PFAS in wijn: wat de onderzoeken zeggen

Een analyse uitgevoerd in Duitsland op een zestigtal Europese wijnen onthulde de systematische aanwezigheid van PFAS, in het bijzonder TFA (trifluorazijnzuur), een bijproduct van deze stoffen. En niet in anekdotische hoeveelheden.

Volgens Reporterre werd TFA gedetecteerd in 100% van de geanalyseerde monsters, met hogere gehaltes in wijnen die na de jaren 1980 werden geproduceerd. Waarom deze periode? Omdat toen het gebruik van gefluoreerde pesticiden in wijngaarden explosief toenam.

Het onderzoek wijst ook op de persistentie van deze residuen ondanks vinificatie- en filtratiemethoden. Om het duidelijk te stellen: het eindproduct ontsnapt niet aan vervuiling.

Wat zijn de gezondheidsrisico's?

PFAS worden er nu van verdacht - en soms zelfs bevestigd - dat ze gezondheidseffecten hebben, zelfs in lage doses. De ernstigste zorgen zijn

• vruchtbaarheidsproblemen
• invloed op het hormonale systeem
• lever- en nierschade
• verzwakking van het immuunsysteem.

ANSES (het Franse nationale agentschap voor gezondheid en veiligheid) adviseert nu al om de blootstelling aan deze stoffen, die zich na verloop van tijd in het lichaam ophopen, drastisch te verminderen.

Volgens Midi Libre "is er nog geen direct effect vastgesteld van de consumptie van wijn alleen, maar is het de vermenigvuldiging van bronnen van blootstelling die een probleem vormt".

Wat kun je doen als consument?

Het is niet gemakkelijk om je bezorgd te voelen zonder toe te geven aan angst. Maar een paar eenvoudige stappen kunnen helpen:

• Kies voor biologische, natuurlijke of biodynamische wijnen, die het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen beperken (of zelfs uitsluiten). Het is geen garantie voor 'geen PFAS', maar het vermindert het risico aanzienlijk.
• Varieer je bronnen van alcohol en voedsel om het 'cumulatieve' effect te vermijden.
• Steun wijnboeren die zich inzetten voor een ecologische transitie, door de voorkeur te geven aan korte distributiekanalen en kwaliteitslabels te eisen.

En natuurlijk, wijn niet demoniseren, maar consumeren met kennis van zaken. Zoals zo vaak zijn het de regelmaat en de dosis die tellen!

Kortom: toast, ja... maar blijf op de hoogte

Niemand wil het glas heffen op de gedachte aan giftige stoffen. En toch zijn er PFAS, onopvallend, onzichtbaar, maar heel erg aanwezig. Wijn is slechts één voorbeeld en herinnert ons eraan in welke mate onze voedselkeuzes verbonden zijn met landbouwpraktijken in het algemeen.

Het is geen reden om de fles overboord te gooien (vooral niet als het een goed oogstjaar is), maar een uitnodiging om na te denken over wat we drinken en om degenen die anders verbouwen te steunen.

En laten we eerlijk zijn: een goed glas wijn gedeeld met goede seizoensproducten is nog beter als je weet dat het een beetje respectvoller is voor je gezondheid... en die van de planeet :)

Bronnen :

Reporterre - Europese wijnen massaal vervuild met PFAS

Pleinchamp - Europese wijnen zwaar vervuild en in toenemende mate met TFA, een eeuwige vervuiler

Midi Libre - Wijnen massaal vervuild met PFAS: wat is TFA?