Het geluid van plezier: in welke landen is lawaai maken tijdens het eten niet onbeleefd?

In Japan wordt het slurpen van ramen noedels niet alleen toegestaan, maar ook verwacht. Het is een manier om waardering voor het gerecht te tonen en ook een praktische techniek: door samen met de noedels lucht naar binnen te zuigen, koelt de bouillon iets af en worden de aroma's versterkt.

Het geluid, verre van hinderlijk, wordt geïnterpreteerd als een teken van ingehouden enthousiasme. In een ramen-ya vol klanten klinkt die symfonie van ritmisch slurpen als collectieve tevredenheid. In stilte eten zou daar zeldzamer zijn dan in lawaai eten.

In veel streken van China zijn de geluiden van het eten, de laatste slok thee, het gemurmel van bouillon, het klakken van de eetstokjes bij het opdienen, een natuurlijk onderdeel van de maaltijd. Men wil niet storen, maar delen.

Lawaai maken is deelnemen aan de sociale handeling: vieren dat er eten, gezelschap en overvloed is. Absolute stilte daarentegen kan geforceerd overkomen, een gebaar van afstand of plechtigheid dat ongepast is voor de tafel.

In India klinkt eten ook. Het gebaar en het geluid lopen door elkaar: de vingers zakken in de rijst, vermengen zich met de curry en in dat zachte geplons hoor je meer dan alleen eten. Het is een manier om het te voelen, om het deel te laten uitmaken van je lichaam. Het metaalachtige geluid van de thali en de roestvrijstalen glazen, de stemmen aan de andere kant van de tafel, het geroezemoes dat elke hap vergezelt: daar wordt genot gehoord.

Zelfs de thee heeft zijn eigen geluid. Bij sommige straatstalletjes wordt chai geserveerd in kleine aardewerken potjes die, als ze op zijn, op de grond worden gegooid en kapot worden gegooid zonder zich er iets van aan te trekken. Die plof markeert het einde van de pauze, een klein ritueel dat bij het dagelijks leven hoort. Ver weg van de stilte waarmee in Londen een kopje thee wordt gedronken.

In veel Arabische landen kan stilte aan tafel ongemakkelijk zijn. Eten is een gemeenschappelijke, luidruchtige en genereuze handeling: praten, lachen, luid commentaar geven op het gerecht en de gast aansporen om het nog eens te herhalen. Gastvrijheid klinkt (letterlijk) door. Het geroezemoes aan een Arabische tafel is geen wanorde, maar een feest; het hoorbare teken dat eten zijn oudste functie vervult: mensen samenbrengen.

En niet alleen het geluid van een slok of hap: in sommige culturen maken zelfs de geluiden van het lichaam deel uit van het eten. Er is geen land waar boeren officieel 'beleefd' is, maar er zijn plaatsen waar het niet beledigend is als het op een natuurlijke manier gebeurt. In culturen waar voedsel een gemeenschappelijke en overvloedige waarde heeft (op het platteland van China, India, het Midden-Oosten), wordt het lichaam niet losgekoppeld van de eethandeling: wat hier onderdrukt wordt, kan daar begrepen worden als een oprechte reactie van de eetlust.